طرح فرش ماشینی و انواع آن

طرح فرش ماشینی ایرانی در جهان خلاقانه و شگفت‌انگیز است. فرش ایران دو خصوصیت ویژه دارد که در جهان مشهور خاص و عام شده است، اول هنر پنجه بافندگان ایرانی که کمتر در جهان چنین هنرمندانی یافت می‌شود، دوم طراحی فرش ایرانی که خاص و زبانزد جهانیان است. طراحی فرش ایرانی در سالیان دور، هنری ذهنی بود و بسیار اتفاق می‌افتاد که بافندگان، خودشان و بدون نقشه آثاری را خلق می‌کردند. «خانم افسری کاشانی» یکی از هنرمندانی بود که بدون نقشه مشغول به بافتن قالی بود. با پیشرفت علم و آمیختگی تکنولوژی و هنر، قالیبافی دیگر محدود به دارهای قالی نماند و دستگاه‌ها با ظرافت و سرعت بیشتر تولید فرش را انجام دادند که در بازار به فرش ماشینی معروف شدند. فرش ماشینی برای آنکه بتواند با رقیب سرسخت خود یعنی فرش دستباف رقابت کند نیازمند ظرافت است، تکنولوژی بار دیگر کار خود را انجام داد و ماشین‌های بافندگی توانستند فرش‌هایی را تولید کنند که به ظرافت فرش‌های دستباف باشند، حال باید طرح‌ها نیز پدید می‌آمدند تا فرش‌های ماشینی مانند فرش دستباف شوند. خوش‌بختانه در ایران که زایش فرش از آن‌جا شکل گرفته است، طراحان فرش به کمک آمدند و زیبایی را خلق کردند. در این مقاله شما را با پرفروش‌ترین طرح فرش ماشینی آشنا می‌کنیم.     طرح شاه عباسی: طرح شاه‌عباسی یکی از قدیمی‌ترین طرح‌های فرش ایرانی است که از اصفهان رواج پیدا کرده است. طرح شاه‌ عباسی  در دسته‌های زیر بافته می‌شود: شاه عباسی افشان شاه عباسی جانوری شاه عباسی شیخ صفی بیشتر طرح فرش ماشینی شاه عباسی، نوع افشان است. در نوع افشان بیننده با منظره‌ای از باغ پر از گل روبرو است. در فرش شاه عباسی افشان لچک و ترنج مشاهده نمی‌شود و قرینه‌گی در میانه‌ی فرش اتفاق می‌افتد.   طرح لچک ترنج: محبوب‌ترین طرح فرش ماشینی بین خانواده‌های ایرانی طرح لچک ترنج است، این طرح فرش ماشینی پرفروش از دو نقش لچک و ترنج تشکیل شده است. «لچک» در زبان فارسی به معنای دستمال سه‌گوشه‌ای است که زنان به سر می‌بندند و  در فرش ماشینی نیز شکل سه‌گوشه‌ای است که در چهار طرف فرش ماشینی دیده می‌شود. ترنج نیز هرچند به معنای بالنگ است؛ اما در گفتار روزانه به ترکیب گل‌ها با یکدیگر گفته می‌شود. لچک و ترنج با یک طرح و نقش در فرش ماشینی بافته می‌شود، لچک در چهار گوشه و ترنج در مرکز فرش رسم می‌شود؛ اگرچه لچک سه‌گوش است؛ اما ترنج بیضی، دایره و نواری در مرکز فرش طراحی می‌شود.     طرح اسلیمی: شاخه‌های دورانی در میان برگ‌ها اصلی‌ترین طرح فرش ماشینی است، این خطوط دورانی که بیشتر حاصل شاخه‌های درخت است در زمینه‌ی فرش تکرار می‌شود. طرح اسلیمی فرش ماشینی مانند شاه عباسی به گروههای مختلف تقسیم‌بندی می‌شود. طرح اسلیمی دهان اژدها، طرح اسلیمی بندی، اسلیمی افشان،  اسلیمی کهکشانی، اسلیمی لچک و ترنج  معروف‌ترین طرح فرش ماشینی اسلیمی، طرح دهان اژدری و طرح افشان است. در طرح دهان اژدها، هر شاخه به دو شاخه فرعی کشیده تقسیم میشود،روی هر شاخه یا فک تزئیناتی اضافی قرار دارد که به شکل جوانه است. اسلیم در زبان عربی به معنای جوانه است. طرح‌های اسلیمی فرش ماشینی با رنگ‌های مختلف تولید می‌شود؛ اما بیشترین و محبوب‌ترین طرح، اسلیمی زمینه کرم است. در زمان خرید اینترنتی فرش ماشینی علاوه بر رنگ به طرح فرش ماشینی نیز دقت کنید تا مناسب‌ترین طرح را برای منزل خود انتخاب کنید.     فرش طرح افشان یکی از طرح‌هایی که حتما باید 1000 و یا 1200 شانه بافته شود، طرح فرش ماشینی افشان پرفروش‌ترین طرح فرش ماشینی در ایران ‌است. دلیل آن هم به طرح فرش برمی‌گردد که تنوع زیادی دارد و در همه خانه‌ها می‌توان آن را پهن کرد. این فرش ماشینی، لچک ترنج قدیمی را ندارد و طراح انگار از گوشه فرش شروع به کشیدن گل می‌کند و بدون این که دست خود را بردارد تمام زمینه فرش را با گل پر میکند.  فرش افشان به‌خصوص زمینه کرم برای آپارتمان‌های کوچک گزینه بسیار مناسبی است. زمینه‌ی شلوغ این فرش با رنگ زمینه ی کرم می‌تواند محیط اتاق را پر کند. یکی دیگر از دلایلی که طرح افشان برای خانه‌های کوچک انتخاب می‌شود تمرکز زدایی از میانه‌ی فرش است. در فرش ماشینی طرح افشان لچک ترنج دیده نمیشود و همین باعث می‌شود مبلمان منزل به هر شکلی که سلیقه‌ی خانم منزل است چیده شود.     طرح بته جقه خانه‌هایی که طرح دکوراسیون آن ساده است و از مبلمان ساده استفاده می‌کنند، برای ست کردن فرش و مبلمان از فرش با طرح بته جقه بهره می‌برند.  طرح بته جقه یک طرح ایرانی اصیل است، این طرح فرش ماشینی از یک درخت سرو خمیده الگو گرفته و نماد فروتنی و خشوع در بین ایرانیان است. البته در بعضی از منابع بته جقه را گیاهی دانسته اند که در هند رشد می‌کرده و  بعداً به ایران آورده شده است، در طرح فرش ماشینی بته جقه، بته جقه‌ها معمولا در یک و یا چهار گوشه‌ی فرش قرار می‌گیرند و در زمینه‌ی فرش تکرار می‌شوند. بته جقه انواع مختلفی دارد که عبارت است از: بته جقه شاخ گوزنی بته جقه  هشت‌پر بته جقه بادامی    فرش با طرح خشتی یکی از گزینه‌هایی که در «ست‌کردن فرش و مبلمان» می‌تواند طرحی زیبا به منزل بدهد استفاده از طرح خشتی است،البته این نوع چیدمان زمانی جلوه خواهد داشت که دو فرش طرح خشتی را در کنار هم قرار داهیم تا خانه جلوه بیشتری پیدا کند. اگر شما خانه‌ای با دکوراسیون شلوغ دارید و طرح‌های زیادی لایه‌های چیدمانی خانه یا محل کار شما را پر می‌کند فرش خشتی گزینه مناسبی برای دکوراسیون شما نخواهد بود. طرح فرش ماشینی خشتی همان‌طور که از اسمش پیدا است مربع‌های خشت مانند روی فرش را پوشانده‌اند. در هر مربع یک طرح مثل شکارگاه، اثار باستانی، گل و درخت دیده می‌شود.   فرش با طرح واگیره‌ای این طرح فرش ماشینی به نوعی تکرار یک گل یا یک تقش در تمام ردیف طولی و عرضی فرش است که کنار هم قرار می‌گیرد. در طرح واگیرها معمولا یک خط در کل فرش چرخ میحورد و زمینه به یک رنگ خاص دیده می‌شود و گلها به رنگ دیگر است. طرح واگیرهای فرش ماشینی به نام بندبندی نیز شناخته میشود.   فرش طرح شکارگاهی همانطور که از اسم این فرش نیز میتوان حدس زد فرش شکارگاه ،فرشی است که روی آن تصاویری از شکاچیان سوار بر اسب مشاهده می‌شود. این فرش یکی از خاص‌ترین فرش های ماشینی است که میتواند در خانه‌ها پهن شود. در فرش شاه‌عباسی طرح شکارگاه نیز دیده می‌شود، اگر خانه شما چیدمان سنتی دارد فرش ماشینی طرح شکارگاه میتواند زیبایی دوچندان به خانه شما بدهد.     فرش با طرح سنتی و ابنیه اسلامی در قدیم بسیاری از فرش‌های دستباف به خصوص آن زمان که پیش چشم بافندگان طرحی وجود نداشت از طرح مساجد و سقف بناها استفاده میکردند، یکی از این طرح ها طرح مسجد شیخ صفی بود. امروزه نیز طرح فرش ماشینی سنتی دستخوش تغییرات زیادی شده است و شکل گذشته خود را ندارد. اما طرح‌هایی مثل شیخ صفی و  شیخ لطف الله مبانی طرح بسیاری از فرش ها هستند. کلام پایانی تفاوت فرش ماشینی با فرش دستباف امروزه به کمترین حد ممکن رسیده است و دلیل آن امکان بافت‌های متنوع است، دیگر کمتر طرحی وجود دارد که ماشین‌های بافندگی امکان بافت آن را نداشته باشند. هرچند تنوع طرح باعث می‌شود تا انتخاب فرش ماشینی سخت شود؛ اما اگر از تولیدکنندگان خرید فرش ماشینی انجام شود، حتماً شما را راهنمایی خواهند کرد تا بهترین طرح فرش ماشینی را انتخاب کنید.