شستن فرش ماشینی و روند آن
۲۳ اسفند ۱۴۰۰
شستن فرش ماشینی و روش صحیح این شستشو، یکی از دغدغه‌های خانم‌های خانه‌دار در پایان هر سال است. هرچند تمیز کردن فرش در هفته چندبار انجام می‌شود؛ اما به‌دلیل این‌که فرش معمولاً زیر پا قرار دارد و معمولاً دچار لک و کثیفی ناشی از غذا و نوشیدنی‌ها می‌شود، برای همین شستشوی فرش سالانه یک‌بار انجام می‌شود.
گروهی از افراد شستشوی فرش را به بیرون از خانه و شرکت‌های قالیشویی واگذار می‌نمایند. در مقابل عده‌ی زیادی نیز دوست دارند فرش را خودشان در خانه تمیز کنند.
در این مقاله ضمن بررسی این که کدام روش شستن فرش بهتر است به راهکارهای شستن انواع فرش ماشینی هم اشاره می‌کنیم.
شما می‌توانید در این مقاله، درباره اصول مراقبت از فرش ماشینی اطلاعات بیشتری کسب کنید.
شستن در بیرون از خانه یا داخل خانه
این‌که کدام روش را برای شستن فرش ماشینی انتخاب کنیم بستگی به کثیفی فرش و مهم‌تر از آن به مکانی دارد که شما قرار است فرش را آن‌جا بشویید.
شستن فرش به خصوص فرش‌های با متراژ بالا نیازمند مکان بزرگی است که بتوان قالی را آن‌جا ابتدا شست و بعد پهن نمود تا فرش به‌طور کامل خشک شود.
شما می‌توانید انواع فرش ماشینی 1200 شانه و فرش ماشینی 1500 شانه در متراژهای مختلف را در سایت مشاهده کنید.
پس اگر شما مکانی مناسب برای شستن فرش در بیرون از محیط منزل ندارید؛ بهتر است فرش خود را به شرکت قالیشویی معتبر در محل زندگی‌تان بسپارید تا آن‌ها شستشوی فرش را انجام دهند.
اما گاه پیش می‌آید که شستن قالی در پایان سال به روال سنتی در خانه انجام می‌شود.
در این میان شستن فرش ماشینی به‌دلیل این‌که ثبات رنگی بهتری دارد کار راحت و بی‌دردسری است، به همین دلیل خیلی اوقات شستشو در خانه انجام می‌شود.
روش تمیز کردن فرش در منزل
قبل از آغاز شستن فرش ماشینی در منزل یک نکته را رعایت کنید. آب در کشور ما گوهر نایابی است پس در مصرف آب صرفه‌جویی نمایید.
همچنین در این مقاله درباره اصول نظافت فرش ماشینی و بهترین روش تمیز کردن توضیح دادیم.
اولین گام: یک مکان مناسب پیدا کنید
ابتدا باید بدانید که انجام بعضی کارها در شستن فرش ماشینی و دستباف نه تنها باعث تمیزی آن‌ها نمی‌شود بلکه می‌تواند آسیب‌های جدی به فرش وارد کند. پس بهتر است قبل از شستن فرش‌ها در مورد مطالبی مانند جنس نخ خاب، تار و پود فرش و همین طور نوع بافت آن اطلاعات لازم را به دست بیاورید.
قبل از هر کاری مکانی را که فرش قرار است در آن‌جا شسته شود مشخص نمایید. فرش در زمان شستن نباید خمیدگی پیدا کند.
سطح این مکان باید صاف و بدون برآمدگی باشد. هیچ‌گاه روی آسفالت فرش خود را نشویید.
سنگ‌های آجدار نیز مکان مناسبی برای شستن فرش نیستند. بهتر است فرش، روی سطح سخت مثل سطح سیمانی و یا موزاییک حیاط شسته شود.
دسترسی به آب نیز امکان‌پذیر باشد. اگر می‌توانید از آب ولرم در شستن فرش ماشینی بهره ببرید.
توجه کنید که آب گرم باعث از بین رفتن جنس الیاف می‌شود و آب سرد نیز قدرت پاک کنندگی بالایی ندارد، برای همین آب ولرم بهترین گزینه است.
دومین گام: وسایل مناسب انتخاب کنید
یکی از مهمترین اقدامات قبل از شستن فرش انتخاب وسایل مناسب این کار است. تقریباً همه‌ی ما با وسایلی چون جارو، فرچه آشنا هستیم و نیازی به توضیح درباره‌ی این وسایل نیست.
مهمترین وسیله در شستن فرش ماشینی محلول شستشو است.
از آن‌جا که فرش از الیاف تشکیل شده است و الیاف به‌خصوص الیاف مصنوعی در ترکیب با مواد شیمیایی واکنش نشان داده و گاه مقاومت خود را از دست می‌دهند برای همین بسیار مهم است که فرش با مواد شیمیایی مناسب شسته شود.
برای شستن فرش ماشینی حتما به جنس الیاف توجه نمایید.
اگر فرش شما آکریلیک است از محلول‌های شستشوی صنعتی استفاده نمایید.
به هیچ عنوان از پودر خشک دستی استفاده نکنید زیرا باعث زردی ریشه‌های فرش می‌شود.
پودرهای خشک دستی باعث زبر شدن الیاف و شکنندگی آن‌ها می‌شود.
بعضی از خانم‌های خانه‌دار از محلول جوش‌شیرین با نمک و سرکه برای شستن فرش ماشینی استفاده می‌کنند که بهتر است از این ترکیبات تا جایی که امکان دارد استفاده نشود.(گاه برای از بین بردن یک لکه روی فرش اشکال ندارد اما قبل از آن باید حتما مراقب بود تا فرش رنگ ندهد)
اگر فرش شما فرش پلی استر است حتما مواد مصرفی محلول شستشو را بخوانید، در صورتی که ترکیب شامپوی فرش از الکل استفاده شده است. از آن محلول برای شستن فرش ماشینی استفاده نکنید؛ زیرا الیاف پلی‌استر در ترکیب با الکل رنگ خود را از دست می‌دهد.
در زمان خرید اینترنتی فرش ماشینی به جنس الیاف دقت کنید
بهتر است قبل از شستن فرش ماشینی، کمی مواد شوینده را به یک دستمال آغشته کنید و روی قسمتی که کمتر در دید است بکشید. اگر رنگ فرش دچار عیب شد از آن ترکیب استفاده نکنید. هیچ گاه تا قبل از این که از محلول شوینده و تاثیرش روی فرش مطمئن نشدید، محلول را مستقیم روی فرش نریزید.
سومین گام: حالا فرش شستن را آغاز کنید.
جارو زدن فرش، امری ضروری قبل از شستن فرش ماشینی است. این کار برای آن انجام می‌شود که گرد و غبار اضافی از فرش گرفته شود.
فرش را در چهار جهت جارو بزنید تا اگر الیاف در جایی چسبندگی به هم دارد قبل از شسته شدن از هم کمی باز شوند.
بعد از آن‌که گرد و غبار فرش گرفته شد، ابتدا سطح فرش را با آب خیس نمایید. اجازه دهید رطوبت به تمام فرش نفوذ کند. اگر الیاف فرش شما پلی‌استر است در مصرف آب جداً صرفه‌جویی کنید زیرا در فرش پلی‌استر امکان آب‌رفتگی هرچند ناچیز وجود دارد.
محلولِ شستشو را روی فرش بریزید و با فرچه، سطح فرش را تمیز کنید. توجه نمایید که حرکت فرچه در یک جهت شکل بگیرد. در شستن فرش ماشینی بیش از حد از محلول شوینده استفاده نکنید. زیرا این محلول‌ها باعث می‌شوند الیاف تخریب شوند.
بعد از کف‌مال شدن تمام سطح فرش با کمک جریان پرفشار، آب ولرم مواد شوینده را از روی فرش پاک نمایید. اگر لازم است چندین بار این کار را انجام دهید تا مواد شوینده به خوبی از فرش خارج شود.
چهارمین گام: فرش را خشک کن
بعد از این‌که شستن فرش ماشینی تمام شد؛ آن را در بلندی قرار دهید تا آب به طور کامل از آن خارج شود.
توجه شود که خارج نشدن کامل آب از فرش باعث زرد شدن ریشه‌ها می‌شود. به هیچ عنوان فرش خیس و نمدار را لوله نکنید چون باعث کپک زدن و پوسیدگی فرش می‌شود.
بعد از آن‌که فرش خشک شد با یک چوب به آرامی به فرش ضربه بزنید تا خاک مانده روی فرش تکانده شود.
بعد از این‌که مطمئن شدید فرش به‌طور کامل خشک شده و فرش آماده‌ی پهن شدن است.
چرا بعضی اوقات فرش‌ها بعد از شست‌و‌شو زرد می‌شوند؟
دقت کنید یکی از مشکلات شستن فرش‌ها در خانه زرد شدن آن‌ها به ویژه در قسمت ریشه است. این موضوع چند دلیل دارد. جارو نکردن فرش قبل از شست‌و‌شو یکی از دلایل آن است. چون باعث می‌شود آلودگی به بافت فرش وارد شود. البته عمده‌ترین دلیل آن باقی ماندن آب کثیف و چرک در بافت فرش است. به همین دلیل گقته می‌شود که حتما آب کثیف فرش بعد از شست‌و‌شو باید به خوبی و به طور کامل از آن خارج شود. یکی از بهترین راه‌ها برای جلوگیری از این مشکل، قرار دادن فرش در سطح شیبدار است.
با این حال اگر شما به هر دلیلی دچار این مشکل شدید، می‌توانید برای از بردن زردی فرش بعد از شست‌و‌شو از آب و کمی سرکه استفاده کنید.
رفع بوی بد فرش بعد از شست‌و‌شو
یکی دیگر از مشکلات بعد از شستن فرش ماشینی بوی نامطبوع آن است. البته این مشکل فقط در زمان شستن فرش رخ نمی‌دهد. ریختن مایعات، غذا، ادرار حیوانات خانگی و مواردی از این دست هم می‌تواند باعث ایجاد بوی نامطبوع فرش شود.
بعد از شستن فرش نیز اگر قبل از خشک شدن کامل آن را جمع کنید، فرش بوی نامطبوعی پیدا می‌کند. در این صورت با پهن کردن فرش در فضای باز فرش خشک می‌شود و بوی نامطبوع آن از بین می‌رود. پهن کردن فرش در معرض آفتاب هم بسیار موثر است. فراموش نکنید فرش نباید بیش از اندازه در معرض آفتاب قرار گیرد چون در زمان طولانی ممکن است باعث رنگ پریدگی فرش شود.
استفاده از روغن ضروری، جوش شیرین و روغن اسطوخودوس نیز به از بین بردن بوی نامطبوع فرش کمک می‌کند. البته باید در استفاده از این مواد دقت کنید و نحوه استفاده از آن‌ها را بلد باشید تا باعث آسیب به فرش نشوید.
شستن موضعی فرش ماشینی
گاه اتفاق می‌افتد که تنها بخش کوچکی از فرش کثیف شده است و با یک شستشوی موضعی، فرش تمیز می‌شود.
این نوع از شستشو بیشتر در خانه‌های کوچک و برای لکه‌برداری انجام می‌شود. برای شستشوی موضعی فرش اقدامات زیر انجام شود.
با یک لگن یا دو سبد نقطه کثیف شده فرش را از زمین فاصله بدهید. یک سطح شیبدار درست کنید و فرش را روی آن قرار دهید.
کثیفی را با یک دستمال از فرش جدا کنید.
سطح کثیفی را آغشته به شامپوی فرش کنید.
کمی شامپو روی فرش بماند.
شامپور را با آب بشویید.
اگر سطح شیبدار درست کرده‌اید فرش را به گونه‌ای شیب دهید که یک گودی در محل کثیفی ایجاد شود و در کف گودی یک لگن قرار دهید تا آب در آن‌جا جمع شود.
اگر ایجاد سطح شیبدار برایتان مقدور نیست برای خشک کردن فرش از ابرهای اسفنجی یا دستمال توالت استفاده کنید.
از جاروبرقی‌هایی که امکان مکش آب دارند؛ استفاده کنید. حالت وکیوم این جاروبرقی‌ها مناسب برای خشک کردن فرش ماشینی است.
در آخر فراموش نکنید از بین بردن انواع لکه فرش با یکدیگر فرق می‌کند و در مواردی بهتر است این کار را به متخصصین این حوزه بسپارید. همین طور شستن فرش ماشینی و دستباف با شوینده‌های قوی برای لکه‌بری نیاز به رعایت اصول خاصی دارد. استفاده نادرست از بعضی مواد شوینده یا عدم توجه به نوع الیاف فرش می‌تواند آسیب جدی به بافت فرش بزند.
نکات مهم در خصوص شستن فرش اکریلیک
با وجود این که فرش ماشینی بافته شده با نخ اکرولیک دوام و طول عمر بالایی دارد اما رعایت نکردن بعضی موارد ممکن است به فرش آسیب بزند. یکی از این موارد دقت در نحوه شست و شوی فرش است. قبل از هر چیزی برای شستن فرش اکریلیک به برچسب اطلاعات پشت فرش نگاه کنید. در این برچسب می‌توانید اطلاعات مهمی در مورد نوع نخ و مواردی که به آن آسیب می‌زند به دست بیاورید. همین طور معمولا روش شست و شوی اصولی فرش در پشت آن ذکر شده است.
مهمترین ویژگی فرش اکریلیک این است که در برابر شست و شو بسیار مقاوم است و رنگ و کیفیت خود را از دست نمی‌دهد. با این حال بهتر است از پودرهای خانگی برای شستن فرش استفاده نکنید. پور تاید دستی، مواد شوینده، آب ژاول و حتی پودر دستی قالیشویی به فرش آسیب می‌زنند. این مواد باعث می‌شوند فرش نرمی خود را از دست داده و سفت و خشک شود. شوینده‌های صنعتی که قالیشویی‌ها از آن استفاده می‌کنند بهترین گزینه هستند.
موضوع دیگر در شستن فرش‌های اکریلیک جهت شست و شوی فرش است. بهتر است در هنگام شستن فرش جهت خواب فرش به یک سمت باشد. در غیر این صورت بعد از شست و شو فرش ظاهری بد و نامرتب پیدا می‌کند.
به علاوه فراموش نکنید برای شستن فرش از هر ابزاری استفاده نکنید. وسایل تیز و نا متعارف می‌تواند به بافت فرش آسیب بزند. حتما فرش را با برس‌های نرم بشویید. دقت داشته باشید نباید بیش از حد از شوینده استفاده کنید تا آبکشی آن سخت شود. ماندن شوینده زیاد در بافت فرش باعث بو گرفتن و کپک زدن فرش می‌شود. در نهایت نکته آخر این است که فرش را تا قبل از خشک شدن نهایی جمع نکنید.
برای آشنایی بیشتر با نخ آکرولیک، مقاله نخ و الیاف آکرولیک چه تاثیری بر فرش ماشینی دارند، را بخوانید.
آنچه باید در مورد شستن فرش پلی استر بدانید
فرش‌های پلی استر هم نوعی دیگر از انواع فرش ماشینی هستند. بافت این فرش‌ها با نخ‌های پلی استر ساده یا به صورت هیت ست شده انجام می‌شود. فرش‌های پلی استر دوام خوبی دارند اما به نسبت فرش‌های اکرولیک کمی ضعیف‌تر هستند. در مورد نگه داری این فرش‌ها و خصوصا شست و شوی آن‌ها باید چند نکته را در نظر بگیرید. فرش‌های پلی استر رنگ پذیری خوبی دارند به همین دلیل ظاهرشان زیبا است. اما این فرش‌ها نسبت به الکل و شوینده‌های الکلی ضعیف هستند. رنگ این فرش‌ها در استفاده مداوم از شوینده‌های الکلی به مرور زمان از بین می‌رود. بنابراین باید در انتخاب شوینده برای این فرش بسیار دقت داشته باشید.
موضوع دیگری که در مورد شست و شوی فرش‌های پلی استر وجود دارد نوع ایستایی نخ خاب آن است. نخ‌های پلی استر انعطاف پذیری و بازگشت پذیری خوبی دارند اما در برابر شست و شوی زیاد دچار آسیب می‌شوند. به همین دلیل نسبت به این موضوع مقاوم نیستند و بعد از چندین باز شست و شوی نادرست حالت اولیه خود را از دست می‌دهند.
نه تنها فرش‌های پلی استر بلکه تمام فرش‌ها در برخورد با اشیا نوک تیز دچار آسیب می‌شوند. بنابراین اگر فرش را در منزل می‌شویید باید دقت داشته باشید که شی تیزی مانند تکه‌های سنگ زیر فرش قرار نداشته باشد. همین طور پارو و یا هر وسیله دیگری که برای شست و شو استفاده می‌شود لبه تیزی نداشته باشد. چون در برخورد با فرش، به آن آسیب می‌زند.
بهتر است شست و شوی سالانه فرش را به قالیشویی‌ها بسپارید. در عوض در هفته به کمک جارو گرد و خاک فرش را از بین ببرید. همین طور می‌توانید برای از بین بردن لکه‌ها از شامپو فرش استفاده کنید. اگر لکه ای روی فرش ریخت آن را فورا تمیز کنید. طولانی شدن آن باعث می‌شود لکه از روی فرش پاک نشود. در نهایت اگر به هر دلیل می‌خواهید خودتان فرش‌هایتان را بشویید حتما نکات این مطلب را مد نظر داشته باشید. خصوصا مواردی که در مورد آبکشی و خشک شدن فرش وجود دارد. بسیاری خانواده‌ها در این دو مرحله اشتباهاتی انجام می‌دهند که به بافت فرش آسیب می‌زند. حتما به خاطر داشته باشید مواد شوینده به خوبی از بافت فرش خارج شود و همین طور آب داخل فرش باقی نماند. همین طور قبل از لوله کردن فرش از خشک شدن آن اطمینان پیدا کنید.
کلام پایانی
شستن فرش ماشینی، یک روند و یک پروسه‌ی وقت‌گیر است که همه مراحل باید با دقت و با حوصله انجام شود. اگر شما زمان و فرصت کافی برای این کار ندارید بهتر است که پروسه‌ی شستشو را به قالیشویی بسپارید. به علاوه شستن فرش خصوصا از بین بردن بعضی از لکه‌ها کاری کاملا تخصصی است. قالیشویی‌های معتبر به بهترین نحو این کار را انجام می‌دهند. برای انتخاب قالیشویی معتبر باید به سابقه کاری آن توجه کنید. حتما قبل از سپردن فرش به قالیشویی به دقت در مورد آن تحقیق کرده و در مورد خدمات قالیشویی سوال کنید. در این خصوص قالیشویی‌های معتبر به شما تضمین می‌دهند که آسیبی به فرش وارد نمی‌شود در صورت بروز مشکل آن را رفع خواهند کرد.