ایراد فرش ماشینی شما چیست؟
۶ مهر ۱۴۰۰
ایرادات فرش ماشینی یکی از معضلات نه چندان بزرگ این صنعت است. البته نمی‌توان از آن هم چشم پوشی کرد. جایگاه فرش ماشینی در بازار فرش داخلی و خارجی بر کسی پوشیده نیست. همین طور فرش ماشینی یکی از اصلی ترین اجزای دکوراسیون ایرانی است. بنابراین کیفیت و مرغوبیت آن اهمیت زیادی دارد.
بافت فرش در ایران قدمت طولانی دارد و ماشینی شدن آن تحول بزرگی در این صنعت ایجاد کرد. هرچقدر هم دستگاه‌های بافت فرش پیشرفته و با دقت باشند اما باز هم ممکن است فرش ماشینی در هنگام بافت و تولید، اشکالات و ایراداتی پیدا کند. در این مطلب می‌خواهیم ایرادات فرش ماشینی را با هم بررسی کنیم و ببینیم از کدام آن‌ها می‌توان چشم پوشی کرد و کدام یک ایرادات اساسی‌تری هستند! آیا می‌توان عیوب فرش ماشینی را اصلاح کرد یا کلا ارزش کیفی فرش را از بین می‌برند. دانستن این مطالب زمان خرید فرش به شما کمک می‌کنند.
فرش رکن اصلی هر خانه‌ای است و خرید فرش مرغوب و با کیفیت یکی از دغدغه‌های خانواده‌ها است. این که چگونه فرش ماشینی خوب را تشخیص دهیم موضوعی است که همه به دنبال آن هستند. بازار فرش ماشینی حسابی پر رونق است و تولیدکنندگان محصولات متنوع و با کیفیتی ارائه می‌دهند. تولید کنندگان در این حوزه غالبا با هم در رقابت هستند تا با کیفیت‌ترین و بی نقص‌ترین محصول را به دست مشتری برسانند.
فرش ماشینی با وجود کیفیت خوبی که دارد اما خیلی هم بی عیب و نقص نیست. بنابراین باید ویژگی‌های فرش ماشینی خوب را بدانید و بتوانید عیب‌های آن را تشخیص دهید. در ضمن تشخیص عیوب فرش ماشینی کار خیلی سختی نیست به راحتی می‌توان بعضی از آن‌ها را تشخیص داد. پس بد نیست در این مورد اطلاعات خود را به روز نگه دارید.
اصلی ترین ایرادات فرش ماشینی
قبل از خرید فرش بهتر است در مورد ایرادات فرش ماشینی اطلاعاتی داشته باشید. این موضوع به خرید فرش باکیفیت کمک می‌کند. طبیعتا هیچ کس دوست ندارد بعد از صرف کلی وقت و انرژی و از همه مهم‌‌تر صرف هزینه زیاد، متوجه شود فرشی که خریده، ایراداتی دارد. به علاوه بد نیست بدانید بعضی از این عیوب فرش ماشینی قابل اصلاح هستند و می‌توان آن‌ها را اصلاح کرد.
دو رنگ شدن بافت فرش
دو رنگ شدن بافت فرش ایرانی یکی از رایج ترین ایرادات فرش ماشینی است. این موضوع به دلیل استفاده از دوک‌های نخ با دو رنگ مختلف به وجود می‌آید. در واقع زمانی که دوک نخی تمام می‌شود باید دقیقا همان رنگ نخ جایگزین شود و اگر به هر دلیلی اشتباها رنگ دیگری استفاده شود، فرش دچار دو رنگی می‌شود. این موضوع با نگاه کردن به ظاهر فرش قابل شناسایی است. البته باید فرش را در نور کافی بررسی کنید. همین طور گاهی ممکن است رنگ‌ها با وجود تفاوت به یکدیگر بسیار نزدیک باشند و افراد متوجه دو رنگی فرش نشوند.
تغییر بافت فرش
تغییر بافت فرش یعنی یک بخش از فرش با دو نوع نخ بافته شده باشد. این مشکل هم ممکن است در حین گذاشتن دوک نخ جدید به وجود بیاید. این موضوع زمانی که چند دستگاه بافت کنار یکدیگر قرار دارند و هر کدام با نوعی نخ کار می‌کنند، ممکن است پیش بیاید. مثلا دو دستگاه در کنار هم باشند یکی در حال بافت فرش با نخ اکرولیک و دیگری در حال بافت فرش با نخ پشم باشد. در این صورت احتمال جا به جا شدن این نخ‌ها بیشتر است. این یکی از ایرادات فرش ماشینی است که نمی توان آن را اصلاح کرد.
کم خابی فرش یا کم شدن ارتفاع خاب فرش
همان طور که می‌دانید ضخامت فرش ماشینی بسته به نوع بافت آن متفاوت است. هرچند شانه و تراکم فرش ماشینی افزایش یابد، فرش نازک‌‌تر می‌شود. اما گاهی پیش می‌آید که فرش ماشینی نسبت به نمونه‌های دیگر که از نظر شانه و تراکم هم یکی هستند، نازک‌‌تر است.
این یکی از عیوب فرش ماشینی است که دو دلیل می‌تواند داشته باشد. دلیل اول فاصله دو میزی است که فرش در حیت بافت از میان آن عبور می‌کند. اگر چند فرش بافته شده از یک نوع، نخ خاب کوتاه‌تری نسبت به بقیه فرش‌ها داشته باشند؛ در این صورت یعنی فاصله دو میز تنظیم نیست. در صورتی که تنها یک یا دو فرش از چرخه تولید یک دستگاه ارتفاع نخ خابشان کوتاه‌‌تر شود، احتمالا تیغه جدا کننده دو قالی با مشکل مواجه شده است. به این مشکل کم خابی می‌گویند.
ایجاد سطح ناهموار در فرش ماشینی
ناهمواری در سطح بافت نیز یکی از ایرادات فرش ماشینی است. این مشکل هم در عرض فرش و هم در طول فرش می‌تواند رخ دهد. اگر در عرض فرش رخ دهد یعنی اشکال در یکنواخت نبودن نخ خاب است که البته خود آن نیز می‌تواند به دلیل کم شدن ارتفاع پایل رخ دهد. اگر هم این ناهمواری در طول فرش رخ بدهد یعنی میزان کشش نخ خاب هماهنگ نیست و مشکل دارد. این موضوع را با لمس کردن فرش می‌توانید متوجه شوید. توجه به این ایراد فرش ماشینی اهمیت زیادی دارد چون باعث می‌شود فرش ظاهری نا متوازن داشته باشد.
برش ناقص نخ خاب
گاهی ممکن است دستگاه برش دهنده نخ خاب به دلایلی مانند کندی تیغه به درستی عمل نکند. در این صورت ارتفاع نخ خاب در تمام سطح فرش یکسان نیست و دارای پستی و بلندی است. این مشکل با چشم قابل دیدن است. بد نیست بدانید این یکی از ایرادات فرش ماشینی است که در مرحله بازرسی فرش قابل اصلاح است.
دو پودی
یکی دیگر از ایرادات فرش ماشینی دو پودی است. همان طور که از نامش پیداست یعنی یک گره دو نخ پود دارد. اما سوال این جاست که چطور این اتفاق می‌افتد. زمانی که نخ پود تمام می‌شود، متصدی دستگاه باید باقیمانده نخ را خارج کرده و سپس نخ جدید را جایگزین کند. در صورتی که این کار را نکند، فرش ماشینی دچار دو پودی می‌شود. تشخیص این مورد از پشت فرش مشخص است؛ چون بافت پشت فرش باید منظم باشد. بنابراین در هنگام خرید فرش ماشینی به بافت پشت آن نیز دقت کنید. این یکی از ایرادات فرش ماشینی است که قابلیت اصلاح دارد. بعد از بافت بارزس فرش می‌تواند به کمک یک دَم باریک نخ اضافی را از بافت فرش خارج کند.
بافت خارج از نقشه
همان طور که می‌دانید فرش‌ها از روی نقشه بافته می‌شوند. با ماشینی شدن صنعت فرشبانی، بافت فرش توسط دستگاه‌های پیشرفته انجام می‌شود. نقشه فرش نیز توسط دستگاه خوانده شده و فرش مطابق آن بافته می‌شود. حالا اگر به هر دلیلی خللی در حافظه دستگاه ایجاد شود، ممکن است طرحی به اشتباه چند بار تکرار شود و یا قسمتی از نقشه جا بیوفتد. در این صورت فرش ظاهری نازیبا پیدا می‌کند.
خرابی شانه
در هنگام بافت فرش ماشینی شانه دستگاه یکی از ابزارهای مهم است. در صورتی که شانه دستگاه شکستگی داشته باشد یا دندانه‌هایی از آن خراب شده باشند، بافت فرش با مشکل رو به رو می‌شود. گاهی ممکن است فرشی با شانه بالا و تراکم کم تولید شود. این موضوع معمولا به دلیل استهلاک و شکستگی شانه دستگاه به وجود می‌آید.
لوپ
لوپ در فرش ماشینی زمانی اتفاق می‌افتد که نخ در اثر کشش و پارگی با نخ‌های مجاور درگیر شود. در این صورت در پشت فرش، نخ‌های گره خورده به وجود می‌آید.
بغ فرش یا شل افتادگی
در صورتی که کشش نخ پود ناهمسان باشد و قسمت‌هایی بیشتر و قسمت‌هایی کمتر کشیده شوند باعث شل شدن بخشی از فرش می‌شود. شل افتادگی معمولا در قسمت وسط فرش اتفاق می‌افتد. این ایراد فرش ماشینی را نمی‌توان اصلاح کرد.
روده شدن پشت فرش ماشینی
گره‌های ناهموار و کلفت خصوصا در نخ‌هایی که پرزدهی زیادی دارند باعث ایجاد گره‌های در هم پیچیده و زیاد در پشت فرش ماشینی می‌شوند. به این ایراد روده شدن فرش می‌گویند. روده شدن فرش تاثیری در کاهش کیفیت فرش ماشینی ندارد.
پارگی نخ خاب فرش ماشینی
این یکی از ایرادات فرش ماشینی است که با نگاه کردن می‌توان متوجه آن شد. در صورت پاره شدن نخ خاب بخشی از فرش خالی می‌ماند. این ایراد می‌تواند باعث بهم خوردن نقش فرش نیز شود.
خاب سوختگی فرش
این ایراد فرش ماشینی باعث می‌شود سطحی از فرش بسیار زبر شود. درست مانند این که سوخته باشد. برای رفع این ایراد بخشی از قسمت بالای نخ خاب را با تیغ جدا می‌کنند.
پارگی چله فرش
پارگی نخ چله به دلیل بی کیفیت بودن یا کیفیت پایین نخ‌های فرش به وجود می‌آید. در صورت پارگی نخ چله و عدم توجه متصدی دستگاه قسمتی از فرش نخ چله ندارد و فرش بافت یکنواختی نخواهد داشت. این ایراد فرش ماشینی با رفو قابل حل است. البته این مشکل کیفیت فرش را کاهش می‌دهد.
سخن آخر
تمام فرش‌های ماشینی قبل از این که به بازار عرضه شوند توسط متخصصین کارخانه فرشبافی بررسی می‌شوند. بعضی از ایرادات فرش ماشینی قابل اصلاح است که طبیعتا در همان کارخانه اصلاح می‌شود. بعضی از فرش‌های ماشینی به دلیل ایراد زیاد از چرخه فروش خارج می‌شوند.
با توجه به این که تعدادی از ایرادات فرش ماشینی را مورد بررسی قرار دادیم بهتر است قبل از خرید دقت بیشتری به بافت پشت و روی فرش داشته باشید. لمس کردن فرش نیز می‌تواند در این زمینه کمکتان کند. بعضی از این ایرادات گفته شده با کمی دقت قابل تشخیص هستند.
در نهایت باید بگویم برای این که از خرید فرش اطمینان داشته باشید تنها راه انتخاب فروشگاهی قابل اعتماد است. در این زمینه فرش داریوش می‌تواند یکی از بهترین گزینه باشد، چرا که امکان عودت فرش را نیز دارد. بنابراین خیال مشتری از خرید فرش راحت است و می‌داند که پولش سوخت نشده است. به علاوه در فرش داریوش مشاورانی وجود دارند که در تمام مراحل خرید فرش شما را همراهی می‌کنند.